خور در زبان ایلامی به معنی “کنگ” بوده و به شاخه‌ای از دریا اطلاق می‌شود که به خشکی وارد شده باشد. خورها را می‌توان خلیج‌های کوچکی دانست که بسیاری از آن‌ها ادامه رودخانه‌های بزرگ هستند که دریا در آن‌ها پیش‌روی کرده است. مهم‌ترین خورها نیز ادامه رودها و دره‌هایی هستند که به دریا می‌ریخته‌اند.

عواملی مانند جزر و مد دریا، شیب زمین و عوارض طبیعی در شکل‌گیری و بزرگی خورها تأثیر دارند. خورها به‌عنوان مناطق ساحلی ماهیگیری و تغذیه پرندگان آبزی و همچنین به‌عنوان زیستگاه موجودات کنارآبزی، از اهمیت اکولوژیکی بالایی برخوردار هستند. این شبکه‌های شاخه‌شاخه‌ای زیبا، به دلیل آب آرام و ویژگی‌های طبیعی، محل مناسبی برای کاشت حرا و پناهگاهی امن برای شناورهای صیادی و تجاری هستند.

*🔰خورهای شهرستان کنگان؛ اکوسیستم منحصربه‌فرد*
شهرستان کنگان در جنوب ایران و استان بوشهر دارای خورهای متعددی است. خورها مانند رگ‌هایی در طبیعت منطقه جاری هستند و بخش‌ها، محله‌ها و شهرها را به دریا متصل می‌کنند. این اکوسیستم طبیعی، شرایط اقلیمی ویژه‌ای را به وجود آورده که در آن طبیعت بکر و شبکه‌های بزرگی از جانوران و جانداران زندگی می‌کنند.

خورهای کنگان به دلیل موقعیت جغرافیایی و ساختار نیمه بسته‌ای که دارند، آب‌هایی آرام با کمترین موج را فراهم کرده‌اند که بدون نیاز به موج‌شکن مصنوعی، بستری امن برای پهلوگیری انواع شناورها به‌وجود آورده است. این خورها از شاخص‌ترین نمونه‌های اکوسیستم ساحلی پهنه‌های گلی جزر و مدی در شهرستان کنگان محسوب می‌شوند.

*🔰خور بومهیر؛ نماد اکوسیستم گلی جزر و مدی*
خور بومهیر یکی از مهم‌ترین خورها در کنگان است که با پیشرفتگی آب به طرف خشکی و منشعب شدن به خورهای کوچک‌تر، شبکه‌ای پیچیده از اکوسیستم بسیار مهم در این ناحیه ایجاد کرده است. این خور دارای میزان بالای جزر و مد با دامنه ۴ متر و از نوع نیمه‌روزانه است. در حد فاصل شهرک صنعتی و پارک مرجان، خور بومهیر و خور بو دبس، با شاخه‌های متعدد و پراکنده، زیستگاه حساس و منحصربه‌فردی را تشکیل داده‌اند.

مهم‌ترین خورهای کنگان عبارتند از:
۱٫ خور بو دبس (بو دبث)
۲٫ خور بومهیر
۳٫ خور شیخ محمد بحرانی
۴٫ خور خیرالله
۵٫ خور قیسی
۶٫ خور چوری
۷٫ خور عبدالسلام
۸٫ خور علیان
۹٫ خور احمد غلوم

*🔰اهمیت زیست‌محیطی خورها*
خورها به دلیل ساختار گلی و جزرومدی خود، مقادیر زیادی مواد مغذی و آلی را از رودخانه‌ها و نواحی مجاور دریافت کرده و زیستگاه بسیار مناسبی برای تغذیه و زادآوری پرندگان و آبزیان مانند لاک‌پشت پوزه‌عقابی، خرچنگ و میگو فراهم کرده‌اند. خورها محل استراحت، زیست، تغذیه، زادآوری و زمستان‌گذرانی پرندگان آبزی و کنارآبزی همچون پرستوهای دریایی، اردک‌ها، غازها، سلیم خرچنگ‌خوار و فلامینگو هستند.

*🔰تهدیدات و چالش‌ها*
ریختن نخاله‌های ساختمانی در خورهای کنگان، اکوسیستم منطقه را در معرض نابودی کامل قرار داده است. زمین‌خواری در بندر کنگان بیش از ظرفیت تحمل منطقه بوده و فشارهای زیست‌محیطی و تغییرات اکوسیستمی جدی به‌جا گذاشته است.

این خورها، با قابلیت تبدیل شدن به یک منطقه گردشگری منحصر به‌فرد و ایجاد فرصت‌های شغلی، به دلیل پر شدن توسط نخاله‌ها، این فرصت طلایی را از دست داده‌اند.

*🔰فراخوان حفاظت از خورها*
از همه مسئولان و نهادهای امنیتی درخواست می‌شود تا اقدامات لازم برای حفاظت از محیط‌زیست و خورهای بندر کنگان به‌عنوان حق عمومی مردم انجام دهند. گلوگاه‌های تنفسی کنگان به خطر افتاده و این منطقه نیازمند توجه فوری برای جلوگیری از زنده‌به‌گور شدن اکوسیستم خود است.

با حفظ خورها، نه‌تنها اکوسیستم منطقه بهبود می‌یابد، بلکه می‌توان شرایطی پایدار برای توسعه گردشگری، اشتغال و رفاه عمومی ایجاد کرد. اکنون زمان آن است که همه به‌طور جدی در مسیر حفاظت از این منابع ارزشمند گام بردارند.

بنک نیوز

خبرنگار