*گرگشو آیینی قدیمی در بنک*یادداشت: قاسم احمدی

گرگشو ، آیینی مذهبی که مردم جنوب به خصوص بنک و کنگان هر سال در عصر روز ۱۴ ماه مبارک رمضان بر اساس یک سنت قدیمی که مصادف با شب ولادت امام حسن مجتبی (ع) می باشد برای رفع گره از مشکلات، برگزار می کنند.

 مراسم گرگشو که در بین مردم از اهمیت فراوانی برخوردار است، طبق سنوات قبل و با شور و فراوان در بنک برگزار شد.در این مراسم که در عصر روز ۱۴ ماه رمضان صورت می گیرد کودکان و نوجوانان اعم از فقیر و غنی به صورت دسته جمعی به درب منازل می روند و از صاحب خانه طلب گرگشو با دو زبان فارسی و عربی میکنند. صاحب خانه نیز با مواد خوراکی از قبیل دانه های گندم برشته شده (دنگ)، ذرت بو داده، آجیل و خوردنی های دیگر و همچنین پول از آنها پذیرایی می کند و در کیسه آنها می ریزد.از جمله شعارهایی که کودکان می دهند عبارتند از: گرگشو بت عبشو   سی فردشو یا “اعطونا من مالکم” یعنی از مالتان به من بدهید؛ یا ” اعطونا الله یعطیکم” یعنی بدهید خدا به شما میدهد.

آیین گرگشو یکی از رسومات قدیمی  مردم بندرنشین جنوب کشور به خصوص شهرستان کنگان در ماه مبارک رمضان میباشد . البته در برخی دیگر از شهرهای ایران مثل بیدگل ، مشهد، کاشان، آران و برخی نقاط استان خوزستان هم برگزار می شود. کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عمان، امارات، بحرین، قطر، کویت و عربستان نیز این رسم را تقریبا مثل ما انجام می دهند. ظاهرا این رسم در کشور بحرین قوی‌تر از دیگر کشورهای عرب است. با این همه معلوم نیست که این رسم از کجا شروع شده؛ ایا از اعراب به ما رسیده یا برعکس؟

عده ای معتقدند که کلمه ی گرگشو تغییر یافته ی گره گشا می باشد که گویا اولین بار حضرت زهرا (س)، به یمن تولد اولین فرزند خود ، امام  حسن (ع)؛ با پخش کردن شیرینی میان کودکان همسایه، خوشحالی خود را با دیگران  قسمت کرد. می‌گویند که مردم برای عرض تبریک به امام علی (ع ) و حضرت فاطمه (س) «قره عین! قره عین!» گویان به درب منزل‌شان می‌رفتند و کم‌کم به صورت مناسبتی هر ساله در میان مسلمانان رواج گرفت.موقعی که پیامبر( ص)خبر شنیدن تولد نوه خود را شنید خوشحال شد و به منزل فاطمه (س) رفت و از طرف خدا اسم ایشان را حسن نامید.مردم نیز برای عرض تبریک نزد ایشان می آمدند و به وی تبریک می گفتند.برخی معتقدند که این کلمه از «قرع الباب» به معنای درب زدن گرفته شده است. به خاطر اینکه کودکان درب خانه‌ها را برای دریافت شیرینی و عیدی می‌کوبند.

ضرورت و اهمیت آیین گرگشو:این مراسم و آیین کهن که از دیر باز در منطقه جنوب ایران برگزار می شود دارای اهمیت و جنبه های مثبت فراوانی است.از آنجا که این مراسم توسط پیروان مذهب سنی و شیعه انجام می شود، دارای پیام بسیار مهمی برای وحدت بین امت اسلام است که باید توجه ویژه ای به این فایده و نتیجه مهم گردد. این مراسم می تواند نقش مهمی در ایجاد همگرایی و تقریب بین مسلمین شود. 

از منظر جامعه شناسی نیز این آیین دارای اهمیت ویژه ای است. گرگشو مقبولیت اجتماعی بالای در بین مردم دارد.همایشی عظیم که همه مردم در آن سهیم هستند و از چند روز قبل خود را برای این همایش اجتماعی مذهبی عظیم آماده میکنند.همه خانواده ها اعم از فقیر و غنی در آن شرکت می کنند. شکاف های اجتماعی و حتی اقتصادی را در هم می شکند و باعث می شود که مردم شکاف طبقاتی را احساس نکنند.بذل و بخشش پیام دیگر گرگشو است. اینکه خانواده ها به کودکان خود یاد بدهند که بخشش داشته باشند، دارای اثرات تربیتی زیاد ی است.با توجه به پیامهای مفید این رسم مثل وحدت، بذل و بخشش عدم تبعیض بین فقیر و غنی، ضرورت دارد که مسولان محترم این استانهای جنوبی همتی کرده و این روز را در تقویم ایران به ثبت برسانند، چون مردم این رسم را از دیرباز با شور و شوق بدون استثنا هر سال برگزار می کنند.

خوشبختانه رسم حسنه گرگشو هنوز رنگ کهنگی به خود نگرفته و هر سال بر تعداد کودکانی که به این رسم و آیین می پیوندند بیشتر از قبل می شود. البته برخی به شیوه برگزاری گرگشو در حال حاضر انتقاد داشته و از اینکه از حالت سنتی خارج و بیشتر جنبه تجمل گرایی به خود گرفته است چندان راضی نیستند.قاسم احمدی بنک نیوز